Charakterystyka og�lna:

RWD-13 jest trzymiejscowym g�rnop�atem z zastrza�ami, o kszta�tach typowych dla challenge'�wek RWD. W konstrukcji tej maszyny o przeznaczeniu turystycznem zwr�cono specjaln� uwag� na jej tanio�� w produkcji seryjnej oraz niskie koszty u�ytkowania, co uwydatni�o si� m. inn. we wspomnianem ju� wy�ej zastosowaniu silnika seryjnego i �atwej do ewentualnych remont�w budowie cz�ci, nara�onych na uszkodzenia. Dalsze zmiany w por�wnaniu z RWD-9, b�d�cej g��wn� podstaw� projektu omawianego samolotu, polegaj� na poszerzeniu kabiny oraz poprawieniu widoczno�ci w prz�d dzi�ki u�yciu silnika odwr�conego. Konstrukcja p�atowca - mieszana: skrzyd�a i usterzenie - drewniane, kad�ub - spawany z rur stalowych, pokrycie - p��tnem (skrzyd�a, kad�ub, stery) lub sklejk� (stateczniki). Du�o uwagi po�wi�cono starannemu oprofilowaniu element�w zewn�trznych, dzi�ki czemu uzyskano nawet pewien wzrost doskona�o�ci aerodynamicznej p�atowca w por�wnaniu z pierwowzorem challenge'owym. Dzi�ki zastosowaniu skrzyd�owych szczelin typu Handley Page (sloty), obni�ono szybko�� minimaln� do 67 km/godz oraz uzyskano tak po��dane w samolotach bezpiecze�stwo lotu, eliminuj�c ujemne skutki t. zw. przeci�gni�cia. Amortyzatory podwoziowe, oleopneumatyczne konstrukcji P. Z. L., mi�kko przejmuj�ce dzi�ki zwemu du�emu skokowi wszelkie uderzenia, zezwalaj� na strome podej�cie do l�dowania, po kt�rem wybieg staje si� przez to niezwykle kr�tki. Pilota� - �atwy i przyjemny, stateczno�� lotu dobra, samolot nie ma tendencji do samoczynnego wpadni�cia w korkoci�g, z kt�rego, po umy�lnem wprowadzeniu w jego zwitki, wychodzi �atwo i szybko. R�wnie� wyeliminowano i niespodziewany po�lizg na skrzyd�o, a wspomniane ju� wy�ej szczeliny skrzyd�owe zapewniaj� dobr� sterowno�� przy du�ych k�tach natarcia.

Skrzyd�o:

posiada szkielet konstrukcji ca�kowicie drewnianej, rozp�rki mi�dzyd�wigarowe i okucia - ze stali spawalnej. Uk�ad dwud�wigarowy, o pod�u�nizach skrzynkowych, �eberka - ze sklejki i listew. Pokrycie skrzyd�a i lotek - p��tnem, z wyj�tkiem cz�ci przedniej, pokrytej sklejk� na przestrzeni od kraw�dzi czo�owej do d�wigara przedniego, Ka�de skrzyd�o jest podparte dwoma zastrza�ami, zbiegaj�cymi si� przy kad�ubie w kszta�cie V. Przykad�ubowe cz�ci - zgrubione dla pomieszczenia zbiornik�w benzyny. Na dw�ch trzecich swej rozpi�to�ci skrzyd�o posiada automatyczne sloty, sprz�one dla jednoczesnego otwierania, uruchamiaj�ce si� stopniowo, bez szarpni�� i uderze�. Dla poprawienia sterowno�ci lotek przy du�ych k�tach natarcia obni�ono ich o� obrotu, stosuj�c szczelin� o zmiennej szeroko�ci przy r�nych wychyleniach. Obrys skrzyd�a - prostok�tny, zaokr�glony na ko�cach oraz �ci�ty od przodu przy kad�ubie, w celu zwi�kszenia widoczno�ci w g�r�. Dla u�atwienia hangarowania RWD-13, do czego mo�e s�u�y� nawet przygodny budynek, umo�liwiono sk�adanie skrzyde� do ty�u przez obr�t doko�a jednej pionowej osi.

Kad�ub:

wykonany jest z rur stalowych spawanych, tworz�cych krat� sztywn� w cz�ci przedniej, w tylnej za� pr�ty uko�ne zast�piono drutami o wysokiej wytrzyma�o�ci. Szkielet oprofilowano drewnianemi �eberkami, kt�re nadaj� kad�ubowi przekr�j prostok�tny o zaokr�glonych brzegach w cz�ci przedniej, przechodz�cy ku ty�owi w owal jajowaty, zwr�cony ostrzem do do�u. Pokrycie kad�uba - p��tnem. W cz�ci przedniej umieszczono obszern� kabin�, mieszcz�c� 3 osoby: 2 obok siebie - z przodu i 1 - z ty�u. Luksusowo wyko�czone wn�trze, wolne od jakichkolwiek przeszkadzaj�cych podr�nym wystaj�cych element�w konstrukcyjnych, zapewnia najdalej posuni�t� wygod�, nie mniejsz� od tej jakiej wymagamy od nowoczesnych samochod�w. Oba siedzenia przednie mog� by� przesuwane w spos�b niezwykle prosty, w locie, do ty�u lub w prz�d, przyczem konstrukcja ich umo�liwia zmian� nachylenia oparcia, co jest b. wa�ne przy d�u�szych podr�ach. Podw�jne, sprz�one z sob� organy sterownicze p�atowca i silnika, umieszczone przed przedniemi fotelami, czyni� zado�� warunkowi mo�no�ci zmiany pilota przy d�u�szych przelotach. Przed siedzeniami pilot�w znajduje si� stolik dla map, no-tatek, meldunk�w i t. p., nad nim umieszczono elastycznie zamocowan� tablic� przyrz�d�w pok�adowych, zawieraj�c� obrotomierz, szybko�ciomierz, wysoko�ciomierz, busol�, manometr oliwy, pochy�o�ciomierz pod�u�ny i skr�tomierz (kt�ry jednak nie stanowi normalnego wyposa�enia, a dodaje si� na �yczenie nabywcy). Wska�niki benzyny umocowano bezpo�rednio do zbiornik�w skrzyd�owych w spos�b, u�atwiaj�cy ich obserwowanie z obu stanowisk pilot�w. W dolnej cz�ci kabiny zabudowano zbiornik oliwy, nieco wystaj�cy na zewn�trz dla ch�odzenia. Pozatem kabina posiada szereg urz�dze� specjalnych, zwi�kszaj�cych komfort podr�y, a m. inn.: dop�yw przez 2 regulowane otwory �wie�ego powietrza od g�ry, pobieranego z pod skrzyde�, zdala od motoru; dop�yw ogrzanego powietrza od do�u, r�wnie� w dowolnie zmienianej ilo�ci; ruchome okna boczne, �atwo otwierane np. w wypadku �nie�ycy lub zamarzni�cia szyb; wygodne, szerokie drzwi wej�ciowe po obu stronach kabiny, kt�re mo�na, w razie potrzeby, szybko wyrzuci� nazewn�trz; d�ugi kolektor spalin, odprowadzaj�cy je daleko poza pomieszczenie za�ogi, zapewniaj�cy tem cichy bieg silnika i uniemo�liwiaj�cy przedostawanie si� przykrych zapach�w do wn�trza limuzyny, a wreszcie zastosowano ogrzewanie kabiny, zezwalaj�ce na dokonywanie lot�w w zimie bez konieczno�ci wk�adania specjalnych ciep�ych ubra�. Za pomieszczeniem za�ogi znajduje si� obszerny baga�nik, dost�pny od wn�trza kabiny, przyczem w jej tylnej cz�ci, obok krzes�a 3-go pasa�era, znajduje si� r�wnie� du�o wolnego miejsca na walizki, �atwo dosi�galne w czasie lotu.

Organy sterownicze:

- normalne: dr��ek i orczyk, przyczem prawy komplet mo�e by� w locie zdemontowany r�cznie, bez pomocy jakichkolwiek przyrz�d�w. Na lewym orczyku zamontowano niezale�ne od siebie peda�y hamulc�w na oba ko�a, u�atwiaj�ce manewrowanie p�atowcem na ziemi. Wszystkie d�wignie i przeguby mechanizmu sterowego zaopatrzono w �o�yska kulkowe, co u�atwia i uprzyjemnia pilota�.

Du�e i widne okna, tak boczne jak przednie i g�rne zapewniaj�, dzi�ki nisko zawieszonemu silnikowi oraz wykrojom w przykad�ubowej cz�ci skrzyde�, doskona�� widoczno�� z ka�dego miejsca, co jest jedn� z wielu godnych podkre�lenia zalet opisywanego tu samolotu.

Podwozie i p�oza:

Krat� podwozia typu tr�jgoleniowego (�bezosiowe") wykonano z rur stalowych spawalnych, zamocowanych do kad�uba przegubowo. W celu z�agodzenia uderze� przy l�dowaniu lub starcie zastosowano specjalne ko�a balonowe o niskiem ci�nieniu oraz amortyzatory oliwno-powietrzne P. Z. L. o du�ym skoku (45 cm. na kole). Ca�o�� - z wyj�tkiem k� - starannie oprofilowana os�onami z blachy aluminjowej. Dla u�atwienia manewrowania p�atowcem na ziemi zaopatrzono ko�a w hamulce Bendix, uruchamiane wspomnianemi w opisie sterowni peda�ami

P�oza ogonowa:

- zbudowana systemem resorowym, z kilku pi�r stali spr�ynowej.

Usterzenie pionowe i poziome:

- normalne, wolnono�ne. Szkielet ca�kowicie drewniany; pokrycie statecznik�w - sklejk�, ster�w p��tnem. Statecznik poziomy - przestawialny w locie, zale�nie od stopnia wykorzystania kabiny i baga�nik�w.

Zesp� �mig�o-silnikowy:

Jako nap�d zastosowano w RWD-13Silnik Walter-Major 4 o mocy 130 KM, kt�ry mo�e by� zast�piony, jak to ju� stosowano w praktyce, silnikiem Cirrus-Hermes IV lub Gipsy-Major. Poza wymienionemi nie spowoduje �adnych trudno�ci u�ycie jakiegokolwiek innego odwr�conego motoru lotniczego szeregowego, o podobnych charakterystykach. Rama silnikowa - wykonana ze spawanych rur stalowych - stanowi ca�o�� z kad�ubem. Maski wykonano z blachy aluminjowej, zwracaj�c specjaln� uwag� na �atwy dost�p do wszystkich cz�ci silnika, wymagaj�cych kontroli lub regulacji.

Charakterystyki cyfrowe RWD-13:

a) konstrukcyjne:

b) w�asno�ci w locie (z silnikiem Walter-Major 4 - 130 KM przy ci�arze ca�kowitym 890 kg):

Na zako�czenie nale�y podkre�li� ciekawy fakt, �e chocia� RWD-13 zosta� ju� wprowadzony do naszych klub�w jako seryjny samolot turystyczny, u�ywany niemal �na codzie�, to jednak nie wszyscy chwytaj�cy za jego knypel piloci umiej� na nim lata� we w�a�ciwy spos�b: zapominaj� o mo�liwo�ci bezpiecznego stosowania start�w i�cie challenge'owych i l�dowania ze �ci�gni�tym knyplem a� do chwili dotkni�cia k�kami ziemi.

Teksty i opracowanie: (c) 2005, Robert Gujski.
Wszelkie prawa zastrze�one. Wszelkiego rodzaju kopiowanie, bez zgody autora, zabronione.