RWD-15


Data oblotu:
Wiosna 1937

Wyprodukowano:
co najmniej 7 sztuk

Konstruktor:
Stanis�aw Rogalski


Samolot turystyczno-dyspozycyjny i sanitarny

 

W latach 1935-1936 pod kierunkiem in�. Stanis�awa Rogalskiego opracowano 5-miejscowy samolot RWD-15, b�d�cy rozwini�ciem udanego i sprawdzonego ju� wcze�niej RWD-13. Konstrukcj� t� zbudowano g��wnie z my�l� o odbiorcach zagranicznych.

RWD-15

Prototyp (nr fabr. 177) oblata� na wiosn� 1937 roku Aleksander Onoszko. Wed�ug opinii oblatywacza by� to samolot bardzo poprawny pod wzgl�dem pilota�owym. Wkr�tce dla nowej maszyny DWL zarezerwowa�y rejestracj� SP-BFX. Dobre wyniki bada� prototypu spowodowa�y, �e ju� w lecie tego samego roku przyst�piono do budowy pierwszego seryjnego egzemplarza RWD-15. Otrzyma� on numer fabryczny 253 i mia� zosta� sprzedany do Palestyny. Tranzakcja nie dosz�a jednak do skutku.

Pr�by przeprowadzone na prototypie w ci�gu nast�pnego roku potwierdzi�y ca�kowicie ocen� pilota do�wiadczalnego DWL. Ponadto okaza�o si�, �e samolot ten mia� dobre w�asno�ci kr�tkiego startu i l�dowania. W czerwcu 1938 roku prototyp zosta� oficjalnie wpisany do rejestru statk�w powietrznych.

W listopadzie i grudniu 1938 r. egzemplarz nr 253 zosta� przebudowany na wersj� sanitarn�, oznaczon� RWD-15S. Opr�cz pilota i sanitariusza mog�a ona zabiera� na pok�ad dw�ch rannych na umieszczonych pi�trowo noszach. Pocz�tkowo Warsztaty zamierza�y wyprodukowa� dla wojska pi�� sztuk tych maszyn, ale z nieznanych przyczyn zam�wienie to nie zosta�o w pe�ni zrealizowane.

Kabina RWD-15

W lutym 1939 roku po jednym egzemplarzu RWD-15S zamówi�y Izba Notarialna w Warszawie i Naczelna Izba Lekarska.

W roku 1939 wyprodukowano seri� 5-ciu maszyn. Jedn� z nich postanowiono wykorzysta� do rekordowego przelotu z Polski do Australii, Tasmanii i Nowej Zelandii. W tym celu zainstalowano w nim dodatkowe zbiorniki paliwa. Tak zmodyfikowany samolot oznaczono RWD-15 bis. Otrzyma� on znaki rejestracyjne SP-KAT. Start wyznaczono na 15 marca 1939 (pilot kpt. Stanis�aw Karpi�ski), lecz zaj�cie Czechos�owacji przez Niemcy wymusi�o od�o�enie realizacji tego ambitnego projektu.

W lecie tego samego roku wys�ano jeden egzemplarz RWD-15 do USA na odbywaj�c� si� tam wystaw� �wiatow�. Do dzi� losy tej maszyny pozostaj� zagadk� poniewa� ten typ samolotu nie figuruje w ameryka�skim rejestrze statk�w powietrznych.

Przystosowany do lot�w d�ugodystansowych RWD-15 bis pozosta� w wytw�rni a� do wybuchu wojny. We wrze�niu 1939 roku zosta� ewakuowany do Ruminii. Tam sprzedano go w r�ce prywatne i zarejestrowano pod znakami YR-TIT.

RWD-15

Jeden egzemplarz RWD-15 nale�a� do Kancelarii Prezydenta RP. Znajdowa� si� on na stanie Sztabowej Eskadry Treningowej podleg�ej 1. PL. Kolejn� maszyn�, zbudowan� w wersji sanitarnej, u�ywano w Eskadrze Treningowej tego samego pu�ku. Ostatni tego typu p�atowiec, nosz�cy znaki rejestracyjne SP-ALA, zosta� oblatany tu� pod koniec sierpnia i podobnie jak SP-KAT ewakuowany do Rumunii. Obydwa samoloty by�y w tym kraju u�ytkowane podczas wojny i przez jaki� czas po jej zako�czeniu.

Tak�e w roku 1939 Sztab G��wny Wojska Polskiego zam�wi� 10 egzemplarzy RWD-15. W wytw�rni rozpocz�to produkcj� tej serii, lecz przed wybuchem wojny nie zdo�ano uko�czy� ani jednej maszyny.

DWL planowa�y r�wnie� budowa� ten typ samolotu w wersjach fotogrametrycznej i transportowej. Z kolei Zarz�d G��wny LOPP rozwa�a� mo�liwo�� skonstruowania wersji desantowej RWD-15, zabieraj�cej pilota i pi�ciu skoczk�w. Realizacj� tych projekt�w przekre�li� wybuch wojny...

RWD-15

Najciekawsze s� jednak losy prototypu RWD-15 (SP-BFX). W lecie 1939 roku zosta� on za po�rednictwem firmy Herse zakupiony przez polskich �yd�w dla Avironu w Palestynie. Po przybyciu do tego kraju otrzyma� znaki rejestracyjne VQ-PAE. Wykonywa� regularne loty z Lod do Haify oraz do Egiptu. W 1941 roku planowano wykorzysta� go do lot�w do Basry w Iraku, co nie zosta�o zrealizowane ze wzgl�du na sprzeciw w�adz brytyjskich. Samolot pozosta� wi�c w hangarze Avironu w Ashdot-Ya'acov, praktycznie nie u�ywany do ko�ca wojny. Dopiero w roku 1945 przebazowano go do Lod, sk�d lata� regularnie do Tel-Awiwu oraz ponownie do Egiptu. 13 grudnia 1947 roku nast�pi�a ewakuacja samolot�w Avironu do Tel-Awiwu. Niestety nie obj�a ona RWD-15 VQ-PAE ze wzgl�du na trwaj�c� napraw�. Niesprawny samolot zostawiono w Lod, gdzie zosta� spalony przez Arab�w 13 kwietnia 1948 roku.

W��cznie z prototypem wykonano co najmniej 7 egzemplarzy RWD-15.
   

Dane techniczne RWD-15

Rozpi�to��: 12,4 m   Pr�dko�� minimalna: 75 km/h
D�ugo��: 9,0 m   Wznoszenie:  4,8 m/s
Wysoko��: 2,5 m   Pu�ap:  5000 m
Powierzchnia no�na: 20 m2   Zasi�g:  1000 km
Masa w�asna: 875 kg   Rozbieg: 120 m
Masa u�yteczna: 485 kg   Dobieg: ... m
Masa ca�kowita: 1360 kg   Zu�ycie paliwa: 48 l/h
Pr�dko�� maksymalna: 240 km/h   Maks. czas trwania lotu: 5 h
Pr�dko�� przelotowa: 200 km/h   Silnik DH Gipsy Six II o mocy: 205 KM

Cena samolotu: 70 000 z� w wersji turystycznej (w tym 30 000 z� za silnik)
oraz 75 000 z� w wersji sanitarnej.

 

Teksty i opracowanie: (c) 2003 - 2021, Robert Gujski.
Wszelkie prawa zastrze�one. Wszelkiego rodzaju kopiowanie, bez zgody autora, zabronione.