W latach 1935-1936 pod
kierunkiem in�. Stanis�awa Rogalskiego opracowano 5-miejscowy samolot
RWD-15, b�d�cy rozwini�ciem udanego i sprawdzonego ju� wcze�niej
RWD-13. Konstrukcj� t� zbudowano g��wnie z my�l� o odbiorcach
zagranicznych.
Prototyp (nr
fabr. 177) oblata� na wiosn� 1937 roku Aleksander Onoszko. Wed�ug
opinii oblatywacza by�
to
samolot bardzo poprawny pod wzgl�dem pilota�owym. Wkr�tce dla nowej maszyny
DWL zarezerwowa�y rejestracj� SP-BFX. Dobre wyniki bada� prototypu
spowodowa�y, �e ju� w lecie tego samego roku przyst�piono do budowy
pierwszego seryjnego egzemplarza RWD-15. Otrzyma� on numer fabryczny
253 i mia� zosta� sprzedany do Palestyny. Tranzakcja nie dosz�a jednak
do skutku.
Pr�by przeprowadzone na prototypie
w ci�gu nast�pnego roku potwierdzi�y ca�kowicie ocen� pilota do�wiadczalnego
DWL. Ponadto okaza�o si�,
�e samolot ten mia� dobre w�asno�ci kr�tkiego startu i l�dowania. W czerwcu 1938
roku prototyp zosta� oficjalnie wpisany do rejestru statk�w powietrznych.
W listopadzie i grudniu 1938
r. egzemplarz nr 253 zosta� przebudowany na wersj� sanitarn�, oznaczon�
RWD-15S.
Opr�cz pilota i sanitariusza mog�a ona zabiera� na pok�ad dw�ch rannych na
umieszczonych
pi�trowo noszach. Pocz�tkowo Warsztaty zamierza�y wyprodukowa� dla wojska pi��
sztuk tych maszyn, ale z nieznanych przyczyn zam�wienie to nie zosta�o w
pe�ni
zrealizowane.
W lutym 1939 roku po jednym egzemplarzu RWD-15S zamówi�y Izba Notarialna w Warszawie i Naczelna Izba Lekarska.
W roku 1939 wyprodukowano
seri� 5-ciu maszyn. Jedn� z nich postanowiono wykorzysta� do
rekordowego przelotu z Polski do Australii, Tasmanii i Nowej Zelandii. W
tym celu zainstalowano w nim dodatkowe zbiorniki paliwa. Tak zmodyfikowany
samolot oznaczono RWD-15 bis. Otrzyma� on znaki rejestracyjne SP-KAT.
Start wyznaczono na 15 marca 1939 (pilot kpt. Stanis�aw Karpi�ski), lecz
zaj�cie Czechos�owacji przez Niemcy wymusi�o od�o�enie realizacji
tego ambitnego projektu.
W lecie tego samego roku
wys�ano jeden egzemplarz RWD-15 do USA na odbywaj�c� si� tam wystaw�
�wiatow�. Do dzi� losy tej maszyny pozostaj� zagadk� poniewa� ten
typ samolotu nie figuruje w ameryka�skim rejestrze statk�w powietrznych.
Przystosowany do lot�w d�ugodystansowych
RWD-15 bis pozosta� w wytw�rni a� do wybuchu wojny. We wrze�niu 1939 roku zosta�
ewakuowany do Ruminii. Tam sprzedano go w r�ce prywatne i zarejestrowano pod znakami
YR-TIT.
Jeden egzemplarz RWD-15
nale�a� do Kancelarii Prezydenta RP. Znajdowa� si� on na stanie
Sztabowej Eskadry Treningowej podleg�ej 1. PL. Kolejn� maszyn�, zbudowan�
w wersji sanitarnej, u�ywano w Eskadrze Treningowej tego samego pu�ku. Ostatni
tego typu p�atowiec, nosz�cy znaki rejestracyjne SP-ALA,
zosta�
oblatany tu� pod koniec sierpnia i podobnie
jak
SP-KAT ewakuowany
do
Rumunii. Obydwa samoloty by�y w tym kraju u�ytkowane podczas wojny i przez
jaki�
czas po jej zako�czeniu.
Tak�e w roku 1939 Sztab
G��wny Wojska Polskiego zam�wi� 10 egzemplarzy RWD-15. W wytw�rni
rozpocz�to produkcj� tej serii, lecz przed wybuchem wojny nie zdo�ano
uko�czy� ani jednej maszyny.
DWL planowa�y r�wnie� budowa�
ten typ samolotu w wersjach fotogrametrycznej i transportowej. Z kolei Zarz�d
G��wny LOPP rozwa�a� mo�liwo�� skonstruowania wersji desantowej RWD-15, zabieraj�cej
pilota i pi�ciu skoczk�w. Realizacj� tych projekt�w przekre�li� wybuch wojny...
|
Najciekawsze s� jednak
losy prototypu RWD-15 (SP-BFX). W lecie 1939 roku zosta� on za po�rednictwem
firmy Herse zakupiony przez polskich �yd�w dla Avironu w Palestynie.
Po przybyciu do tego kraju otrzyma� znaki rejestracyjne VQ-PAE. Wykonywa�
regularne
loty z
Lod do Haify oraz do Egiptu. W 1941 roku planowano wykorzysta� go do lot�w
do Basry w Iraku, co nie zosta�o zrealizowane ze wzgl�du na sprzeciw w�adz
brytyjskich. Samolot pozosta� wi�c w hangarze Avironu w Ashdot-Ya'acov,
praktycznie nie u�ywany do ko�ca wojny. Dopiero w roku 1945 przebazowano
go do Lod, sk�d lata� regularnie do Tel-Awiwu oraz ponownie do Egiptu.
13 grudnia 1947 roku nast�pi�a ewakuacja samolot�w Avironu do
Tel-Awiwu. Niestety nie obj�a ona RWD-15 VQ-PAE ze wzgl�du na trwaj�c�
napraw�. Niesprawny samolot zostawiono w Lod, gdzie zosta� spalony przez
Arab�w 13 kwietnia 1948 roku.
W��cznie z prototypem wykonano
co najmniej 7 egzemplarzy RWD-15.
Cena samolotu: 70 000 z� w wersji
turystycznej (w tym 30 000 z� za silnik)
oraz 75 000 z� w wersji sanitarnej.
Teksty i opracowanie: (c) 2003 - 2021, Robert Gujski.
Wszelkie prawa zastrze�one. Wszelkiego rodzaju kopiowanie, bez zgody autora,
zabronione.
|