HISTORIA DO�WIADCZALNYCH WARSZTAT�W LOTNICZYCH
in�. Jan Id�kowski


1910 - 1941 - konstruktor

 

Jan Id�kowski urodzi� si� 5 maja 1910 roku w Kijowie jako syn Stefana i Heleny z domu Kraczkiewicz. Mia� o sze�� lat starsz� siostr� Ann�, zmar�� w maju 1926 roku, i starszego o trzy lata brata Tadeusza. W roku 1911 rodzina Id�kowskich mieszka�a ju� we W�oc�awku, gdzie 3 maja tego roku przysz�o na �wiat najm�odsze z dzieci - c�rka Wanda. Przed rokiem 1928 wszyscy przeprowadzi si� do stolicy i zamieszkali przy ulicy Topolowej 8, niedaleko Lotniska Mokotowskiego, a Stefan Id�kowski rozpocz�� prac� na stanowisku s�dziego Najwy�szego Trybuna�u Administracyjnego w Warszawie.

W roku 1936, b�d�c studentem Sekcji Lotniczej Politechniki Warszawskiej, Jan Id�kowski zainicjowa� projekt samolotu s�abisilnikiwegi MIP Smyk. Do pomys�u realizacji do��czyli si� Ludwik Moczarski i Jerzy P�oszajski. Profesor Gustaw Mokrzycki, u kt�rego by�a to trzecia praca przej�ciowa, postawi� przed konstruktorami zadanie uzyskania mo�liwie jak najlepszych osi�g�w poprzez staranne opracowanie aerodynamiczne p�atowca, przy jednoczesnym u�yciu nap�du o ma�ej mocy. Z tego powodu motoszbowiec mia� mie� chowane powozie, a nawet p�oz� ogonow�. Z tego ostatniego pomys�u ostatecznie jednak zrezygnowano. Najwi�kszy wk�ad w opracowanie konstrukcji wni�s� Ludwik Moczarski. Janowi Id�kowskiemu przypad�o opracowanie aerodynamiki p�atowca.

Na pocz�tku nast�pnego roku model Smyka przeszed� badania w Instytucie Aerodynamicznym Politechniki Warszawskiej. Wkr�tce w Harcerskich Warsztatach Szybowcowych na lotnisku mokotowskim konstruktorzy przyst�pili do budowy prototypu. Pod koniec wrze�nia maszyna by�a gotowa, jednak Kontrola Cywilnych Statk�w Powietrznych wykry�a i nakaza�a usuni�cie stu pi�tnastu usterek. Ostatecznie Smyk wzbi� si� po raz pierwszy w powietrze 1 pa�dziernika 1937 roku. Pilotowa� go oblatywacz DWL, Aleksander Onoszko.

Pierwsze pr�bne loty, wykonane jeszcze z zablokowanym podwoziem wykaza�y, �e nowy motoszybowiec mia� kr�tki start, du�e wznoszenie i wykazywa� si� dobr� stateczno�ci�. Mankamentem okaza�o si� natomiast za ci�kie �mig�o oraz niedostateczne ch�odzenie silnika. Ta ostatnia wada sprawi�a, �e w pierwszej po�owie pa�dziernika Smyk wykona� ��cznie zaledwie jedn� godzin� lot�w. Konieczne poprawki wykonano w zim�. W roku 1938 Smyk przeszed� pomy�lnie pr�by w ITL. Podczas tych bada� okaza�o si�, �e pr�dko�� maksymalna jest wi�ksza o 10 km/h od obliczeniowej, a pu�ap wy�szy o 500 m. Stwiedzono tak�e, i� motoszybowiec wykonuje poprawnie podstawowe figury akrobacji lotniczej, oraz �e �atwo mo�na go wyprowadzi� z korkoci�gu.

Po uko�czeniu wszystkich bada� Smyk otrzyma� rejestracj� SP-834 i znajdowa� si� pod opiek� konstruktor�w co sprawi�o, �e najcz�ciej na tej udanej maszynie lata� Jan Id�kowski. Wykona� on przeloty m.in. do P�ocka, Brze�cia i �owicza, a 19 czerwca 1938 roku wzi�� udzia� w zlocie lotniczym w Toruniu.

Z pocz�tkiem roku 1939 Jan Id�kowski rozpocz�� prac� w Do�wiadczalnych Warsztatach Lotniczych jako konstruktor. Na wiosn� wszed� w sk�ad zespo�u, kt�ry pod kierunkiem Jerzego Drzewieckiego rozpocz�� prace nad projektem my�liwca RWD-25. Do wybuchu wojny zdo�ano jedynie zbudowa� makiet� nowego samolotu.

Podczas okupacji Jan Id�kowski prowadzi� warsztat Mechaniki Precyzyjnej przy ulicy Przemys�owej 28 w Warszawie. Dzia�alno�� ta maskowa�a mieszcz�c� si� w podziemiach zak�adu tajn� drukarni� "Sza�ca" i "Biuletynu Informacyjnego". Za swoj� aktywno�� w konspiracji Jan Idzikowski zosta� przez okupanata aresztowany i 29 maja 1941 roku osadzony w obozie koncentracyjnym w O�wi�cimiu, gdzie 27 listopada tego samego roku poni�s� �mier�. Pochowany zosta� grobie rodzinnym Stefana Id�kowskiego w Warszawie na Starych Pow�zkach (kwatera M, rzad 5, miejsce 28).

 

 

Teksty i opracowanie: (c) 2015 - 2016, Robert Gujski.
Wszelkie prawa zastrze�one. Wszelkiego rodzaju kopiowanie, bez zgody autora, zabronione.